ولایت بدخشان
This piece was written by Rahil (pseudonym) who lives in Afghanistan in Persian and has been translated to English by us. You can find the English version here.
در انتهای گوشه شمال شرق با افغانستان واقع گردیده با ممالک مجاور و کلتورهای مختلف آسیای میانه در تماس میباشد. گوشه انتهای آن با سنگیانگ چین در شمال با جمهوریت تاجکستان و یک حصه جنوب شرق آن با پاکستان همسرحد میباشد
این ولایت از لحاظ ارتفاع بلندتر از همه ولایات کشور بوده قله تراجمیر بلندترین قله هندوکش در مجاورت آن از سطح بحر 7750 متر ارتفاع دارد.
کوتل بروغیل زمانی معبر بزرگ تجار راه ابریشم را تشکیل میداد که از سنگیانگ چین می آمدند و ازین کوتل بدخشان گذشته به هندوستان، لاهور و دهلی میرفتند.
مارکوپولو در قرن سیزدهم از بدخشان مشاهدات و خاطراتی داشته به آب و هوای آن شیفته شد، مریضی که عاید حالش بوده درین ولایت شفا یافته است و در یادداشت های خود از شفاف بودن هوا و ناک و میوه بدخشان خیلی به دلچسپی یادآوری کرده است.
از گوسفندهای آن تذکر داده شده که نوع خاص و دارای شاخ بوده بعدا به گوسفند مارکوپولو شهرت یافت اگر چه مارکوپولو وسایل ارزیابی ارتفاع کوه های پامیر را نداشت، اما او به هفت هزار متر ارتفاع آنجاها را تخمین کرده بود. اظهار داشت که در بین کوه ها دره سرسبزی پوشیده با جنگلات وجود دارد و نهرها و دریاچه های بزرگ در حین فرودآمدن از کوه ها آبشارهای زیبای حریر نما را تمثیل میکند.
درین دریاچه ها ماهی های وجود دارد که گوشت شیرین و لذیذ دارند در بدخشان آب کریستل معدنی هم موجود است در مورد جهیل شیوا و شفافیت آب آن سخن های زیادی گفته شده و داستان بدرالجمال را به این جهیل ارتباط میدهند. بنابر امتزاج و آمیزش کلتوری مختلف زبان اشکاشمی، منجانی، شغنی، واخی، زیباکی و دری درین ولایت مشخصه مهم آنرا تشکیل میدهد مردمان یفتل هم درین سرزمین اکثریت داشته بازماندگان خاندان یفتلی های قدیم افغانستان را که در شمال حکمروانی داشتند، ثابت می سازد.
مارکوپولو از اسپ های قوی هیکل و اعلی آن یادآوری میکند که همان وقت در بزکشی های محلی برجستگی خاصی داشتند.در یاداشت های مارکوپولو این مطلب هم درج شده است که اسم بدخشان از لعل آن درخشان اقتباس شده که بعدا به نام بدخشان عمومیت پیدا کرده است. بدخشان سرزمین قلل برافراشته، یخچالی است و در پنجه های آن لاجورد و اسپ های زیبا جا داده شده است.
طبیعت به این ولایت بلند و مرتفع هدایای قیمت بهای طبیعی را ارزانی داشته است که شامل طلا، لعل، لاجورد، آب کریستل، گوسفندهای جالب، اسپ های قوی و مردمان شجاع و با صحت میباشد و نماینده گی از نژاد اصیل آریایی های قدیم مینماید. خرابه های شهر بزرگ وجود مدنیت قدیمه آریایی ها را در این ساحه نیز آشکار میسازد.
بدخشان در مجموع یک ولایت کوهستانی و زلزله خیز است کوه های خواجه محمد، کوه هزارچشمه و کوه سفید خرس از کوه های معروف آنجاست.
دریای کوکچه، دریای واخان، دریای پامیر، دریای جرم، دریای انجمن، دریای وردج، تگاپ راست، دریای تنگی شیوا، غوری سنگ، دریای راغ و دریاچه درواز دریاهای مهم آنرا تشکیل میدهد و در شمال آن دریای پنج جریان دارد که به این ترتیب از لحاظ ذخایر آب غنی میباشد.
جهیل های آنجا نیز معروف است که از نوع یخچالی بوده مثلا جهیل شیوا، جهیل زرقل و جهیل چقمقتین و یخچال های بزرگ به طول 75 کیلومتر و عرض 600 متر در واخان وجود دارد که مردم قرغز در نزدیکی آن سکونت دارند.
کلمه پامیر را به سانسکریت نیز ارتباط داده اند و میگویند( پا) مفهوم کوه را داراست و (میر) به معنی آفتاب است که در مجموع معنی کوه آفتابی را دارد که با طلوع آفتاب این کوه روشن شده و با غروب آفتاب تاریک میشود.
در بدخشان پیداوار مهم و حیاتی وجود دارد که ستون بزرگ اقتصادی افغانستان را تشکیل میدهد و آنهم عبارت از لاجورد بدخشان است که در ساحه کران واقع کوه های خواجه محمد مورد استخراج قرار دارد. طلا به پیمانه زیاد در حصه زرشویان از دریای کوکچه بدست میآید. گندم ، ماش و ماهی خیلی زیاد تولید میشود. حیات مالداری، تربیه گوسفند، اسپ و گاو هم زیاد میباشد. نمد، قاقمه و تکه های نخی در خانه ها تهیه و بافته میشود.
- تشکیلات اداری:-
- شهر فیض آباد مرکز ولایت
- ولسوالی کشم
- ولسوالی جرم
- ولسوالی کران و منجان
- ولسوالی زیباک
- ولسوالی واخان
- ولسوالی اشکاشم
- ولسوالی بهارک
- ولسوالی شغنان
- ولسوالی درواز
- ولسوالی خواهان
- ولسوالی راغ
- ولسوالی شهر بزرگ
ولسوالی واخان:-
دره صد کیلومتری واخان که در تاریخ آن را ( اشکاشم/ جاده ابریشم) نیز نوشته اند در سفرنامه معروف مارکوپولو نیز آمده است و اکنون ولسوالی شرقی ولایت بدخشان است که ساکنان آن جمعیتی بالغ بر 40000 جمعیت دارند و (واخانیان) نامیده میشوند.
واخان جغرافیایی طلایی افغانستان است که با سه رشته کوه بزرگ هندوکش، قراقروم و پامیر ارتباط دارد. پامیر نیز از کوه های مهم این ولایت است که بلندترین قله دنیا نام دارد.
FOLLOW US ON SOCIAL MEDIA
